Klik op de levensdomeinen voor inzicht in digitale uitdagingen en drempels

(het domein gezin zit verweven in alle andere en heeft geen eigen link)

Onderwijs

Huisvesting

Werk

Gezin

Onderwijs

Vorming

Ik wil computerlessen volgen, maar ik durf niet in een groep te gaan. Ik ben beschaamd, omdat ik vind dat ik niet goed genoeg Nederlands spreek en ik denk dat ik de computertaal in het Nederlands niet zal begrijpen. Ik begrijp ook al die brochures niet: soms is het gratis, maar moet je een computer of smartphone meebrengen. Soms hebben ze er één die je mag gebruiken. Maar ik moet thuis kunnen oefenen, en ik heb geen sterke internetverbinding. Mijn kinderen hebben nu via de school een laptop, maar als ze op Smartschool moeten met twee valt het internet uit, of het gaat super traag, blokkeert. Hun schoolwerk duurt dan twee keer zo lang. De avond is voorbij en ik heb de kans niet gehad om te oefenen. Overdag ga ik werken.

“Ik wilde mijn kind inschrijven voor het secundair onderwijs. Ik moest hiervoor ofwel een ID-lezer hebben of werken via Itsme. Ik heb toen een ID-lezer gekocht en geprobeerd, maar het lukte mij toch niet. En Itsme installeren snap ik niet. Pas na heel wat ondersteuning vanuit een vereniging is mij dit gelukt. Ik voel mij hier helemaal niet goed bij en voel me tegelijk falen als ouder.”

Naar onze

aanbevelingen

Huisvesting

Om een nieuwe woonst te zoeken hoef je al lang je deur niet meer uit, alles kan online, handig toch?

Maar wat als je niet zo handig bent met websites en zoekrobotten? Als lezen niet vlot lukt of je kennis van Nederlands of Frans niet op pijl staat? Of als je geen PC hebt of geen internet thuis?

Hoe betaal je je gas-, water- en elektriciteitsfacturen als je niet online kan betalen?

En je dossier bij de sociale huisvestingsmaatschappij is nu ook al helemaal digitaal. Prima als dat het beheer van de wachtlijsten en de werking van de huisvestingsmaatschappijen efficiënter maakt, maar hoe hou jij nu je dossier up-to-date als het niet meer via de post mag en waarom nemen ze de telefoon niet meer op?

Werk

Werk zoeken, dat werk uitvoeren en vervolgens ook behouden:

ook hier ligt zowat overal een digitaal addertje onder het gras.

• Er zijn vandaag wel veel openstaande vacatures, maar hoe vind je die zonder internet verbinding?
• Hoe stel je een CV op en verzend je die naar potentiele werkgevers als je enkel maar een smartphone met wifi verbinding ter beschikking hebt?
• Een dossier bij Actiris, VDAB of Forem is per definitie digitaal en er wordt ook van jou verwacht dat via mail bereikbaar bent en je eigen online dossier kan opvolgen en aanvullen.
• Ook heel wat laaggeschoolde jobs vereisen (basis) digitale vaardigheden. Poetsvrouwen aan huis klokken bvb in via hun smartphone, chauffeurs krijgen hun routes opdrachten via de routeplanner op een tablet, ...
  

Omdat ik geen Frans of Nederlands kan lezen; moet ik beroep doen op mijn kinderen of op een sociale dienst om me bij Actiris of bij de HVW te laten registreren…

Werk zoeken. Ik wilde me inschrijven voor een cursus, maar nergens vond ik een telefoonnummer waar ik met mijn vragen terechtkon, enkel een e-mailadres. Maar mails worden niet beantwoord…

naar het web

Voor mijn vaccinatiebewijzen heb ik me tot het medisch huis moeten wenden, omdat ik ze via computer of via mijn tablet niet kon opvragen…

Gezondheid

Een scan: wordt nu digitaal opgestuurd, en niet meer op papier. Je kan ze wel nog online terugvinden. Dit vormt een drempel als je·geen id-kaart hebt, niet kan werken met het digitaal systeem van IRIS ziekenhuizen.

Zelfs voor basisbehoeften als medische zorg worden de drempels steeds groter. De arts kan de scan ook doorsturen naar de huisarts, maar dan moet je als cliënt nog een extra afspraak maken met de huisarts.

Voor mijn huisarts kan ik bellen tussen 8u en 9u30 als ik ziek ben en die dag een afspraak wil. Of ik kan het digitaal ingeven. Als ik bel is de lijn altijd bezet, en dan is het 9.30u en gaat het niet meer. Dus ik ga naar spoed.

“Heel wat van onze patiënten staan totaal machteloos nu er voor een reeks vaak essentiële diensten maar een pad kan worden bewandeld: dat van het digitale platform. Het belang om die patiënten te ondersteunen neemt alleen maar toe en maakt dat we voor dat specifieke probleem speciale tijdsblokken moeten voorzien. Ook binnen onze organisatie ligt de dimensie digitaal onderwijs op de tafel om de zo moeizaam verworven autonomie van onze patiënten te vrijwaren”.

(Het verhaal van een maatschappelijk werker bij een medisch huis in Schaarbeek)

naar het web

Inkomen / Geld

Voor niets gaat de zon op, voor bijna alle andere zaken heb je geld nodig. Dat geld krijg je via je loon, je uitkering, je pensioen, premies allerhande, ... Sommige uitkeringen, premies of toelagen moet je zelf aanvragen en vaak kan dit enkel digitaal. Ondersteuning hierbij is soms ver te zoeken. Banken sluiten massaal hun loketten. Wie niet overweg kan met telebanking heeft pech en moet zelf maar een oplossing zoeken en word vaak afhankelijk van familie, vrienden of hulpverleners. Op tijd je facturen betalen wordt zo een uitdaging. Met cash kan je ook al niet meer overal terecht en bankautomaten zijn schaars. Het leven is ook duurder voor wie niet digitaal geletterd is: je ticket bij het openbaar vervoer kost meer als je cash betaald, je misloopt kortingen en aanbiedingen in de winkel want de klantenkaart is ook al digitaal.

Facturen betalen! Ik kon mijn facturen niet langer betalen. Ik heb mijn kleinzoon moeten inschakelen; hij installeerde een app op mijn GSM en heeft me met veel geduld alles moeten uitleggen.

“Ik hoop mijn verblijf in orde te kunnen brengen via regularisatie om humanitaire redenen. Daarvoor moet ik een retributie betalen op het rekeningnummer van de Dienst Vreemdelingenzaken, terwijl ik geen bankrekening mag hebben. Ik ben daarvoor dus afhankelijk van mijn advocaat of sociaal assistent.”

Ik begreep voor de herziening van mijn uitkering voor personen met een handicap niet alle vragen en wist in bepaalde gevallen niet wat er van me werd verwacht. Bovendien ben ik doodsbang om iets te verzenden zonder er controle over te hebben…

Een overschrijving maken is ingewikkeld. Ik ben de kaart van de maaltijdcheques kwijt en ik vind nergens een telefoonnummer. Je kan nergens terecht om een oplossing te vinden voor je probleem. Als je belt, antwoorden ze niet of pas nadat je een half uur aan de lijn hangt en tijdens de werkuren... Maar als je werkt heb je slechts 30 minuten middagpauze, en dus gaat het niet...

Ik heb geen bankrekening. Tijdens de coronacrisis kon je aan bijna geen enkel MIVB-loket cash betalen. Ik moet elke rit afzonderlijk betalen omdat ik niet genoeg geld heb voor een abonnement of rittenkaart. Heel vaak kon ik toen geen ticket kopen en werd ik door de omstandigheden gedwongen om zwart te rijden. Ook nu nog kan je niet overal cash betalen.

Digitalisering opent nieuwe wegen tot sociaal contact voor wie de nodige toegang en vaardigheden heeft. Toegankelijke en betaalbare digitale infrastructuur zijn hiervoor dan ook onontbeerlijk.

Er is ook een keerzijde: voor wie deze toegang en/of vaardigheden niet (voldoende) heeft, of reeds begint met een minimaal sociaal netwerk, verkleint de wereld juist door doorgedreven digitalisering.

Dematerialisering door digitalisering neemt immers iedere sociale relatie weg die bij face-to-face gesprekken een rol vervult. Sociale relaties hebben een tweeledig aspect: ze doorbreken het sociaal isolement en laten, beter dan ieder ander communicatiekanaal, de partijen toe te verduidelijken, te reageren, in dialoog te gaan. Meer nog dan iets op papier zetten ga je een gesprek aan, wat veel toegankelijker is.

Mijn buurvrouw is een oudere dame. Zij zegt dat ze nu niemand meer ziet. Vroeger, toen ze naar de Fortisbank ging, kwam ze altijd wel iemand tegen met wie ze een praatje kon maken, in de bank, of onderweg. Nu is alles op afspraak en ziet ze niemand meer. Ze moet haar afspraak ook goed plannen, want ze moet twee bussen nemen om nog een kantoor te vinden .

Digitalisering, doorgedreven aanwezigheid van nieuwe technologieën in dienstverlening en maatschappij, de snelle opmars van automatisering en artificiële intelligentie kunnen ook angst oproepen en vervreemding en wantrouwen in de hand werken.

"Ik ben 77 jaar, ik hou mijn hart vast voor de toekomst. Ik ben bezorgd voor de toepassing van nieuwe technologieën. In Brussel werd het digitale brutaal opgelegd. Ook artificiële intelligentie is angstaanjagend.”

Naar onze

aanbevelingen

Cultuurparticipatie is een krachtig wapen in de strijd tegen armoede. Toegang tot cultuur en vrije tijd heelt, leert, doorbreekt de eenzaamheid, doet mensen groeien, schept banden - kortom laat mensen volwaardig deelnemen aan de samenleving. Toch is deelname aan het cultuur en vrijetijdsaanbod voor een grote groep van mensen in armoede helemaal geen evidentie. Ze worden immers geconfronteerd met een waaier aan drempels die hun deelname in de weg staan.

Ondoordacht doorgedreven digitalisering verhoogt en verscherpt deze drempels.

• Heel wat informatie is enkel online te vinden. Zelfs wanneer iemand op de hoogte is van een evenement dan moet die nog online gaan kijken om te weten hoeveel het kost, hoe er te geraken, wat de openingstijden zijn, etc.
• Sommige evenementen kunnen enkel online gereserveerd en betaald worden. Als dat al lukt, moeten tickets vaak thuis geprint worden of via de smartphone getoond worden.
  
• Eens je ter plaatse bent blijkt dat je veelal (vooral bij commerciële aanbieders) enkel iets kan kopen om te drinken met je bankkaart of payconiq. Daarnaast is het op sommige (sport)evenementen verplicht om een drankkaart aan te kopen en deze aan een automaat op te laden om zo iets te drinken te kunnen kopen. Niet iedereen heeft een bankkaart of voelt zich comfortabel om daarmee te betalen.
  
• Je kind wil naar het speelplein of een vakantiekampje? ook die inschrijvingen gebeuren online, en wie niet snel genoeg is valt uit de boot.
  

Dat is ook zo iets. Ik wil heel graag mijn kinderen inschrijven voor de speelpleinen, maar ik weet niet hoe dit moet op de computer. Ik maak een afspraak met mijn sociaal assistente, en samen doen we de inschrijving. Maar dan komen de bevestigingsmails, betalingsinstructies enz ook bij haar op de computer toe, en moet ik telkens naar daar om alles op te halen.

Naar onze

aanbevelingen

Dienstverlening is geen levensdomein op zich.

Toch geven we dit aspect hier een aparte plaats. Toegang tot dienstverlening is immers een basisvoorwaarde voor maatschappelijke participatie op alle levensdomeinen.

De dematerialiseren van dienstverlenende actoren hypothekeert dit.

Heel wat maatschappelijke werkers van OCMW’s of van andere instellingen, werken vaak van thuis uit. Dan wordt er gewerkt met een digitale permanentie. Voor vele vragen die vroeger aan het loket konden worden gesteld, moet nu een afspraak worden gemaakt die, op afstand, tussen 10.00 en 11.00 uur doorgaat.

• Banken, postkantoren, gemeentebesturen, ocmw’s, huisvestingsmaatschappijen, mutualiteiten, vakbonden, ... verdwijnen steeds meer achter een digitale muur.
• Loketten worden gesloten of zwaar beperkt in openingsuren. Veel verloopt enkel op afspraak en die afspraak maak je bij voorkeur (of soms zelfs uitsluitend) digitaal.
• Als je al een telefoonnumer vindt voor een dienstverlening die je nodig hebt dan kom je vaak op een keuzemenu terecht en niet bij een onthaal bediende die je verder kan helpen. Als je zelf niet goed weet bij welke dienst je moet zijn, of je concrete vraag staat niet in het lijstje, dan loop je vast. Klik je toch door dan wordt je veelal in de wacht gezet (met een mooi muziekje)
  

Documenten aanvragen, formulieren invullen, ik zou niet weten hoe, ik kan niets doen. Ik schaam me om steeds hulp te moeten vragen. Zonder de hulp van anderen kan ik het wel vergeten, ik geraak geen stap vooruit…

• Sommige attesten moet je via de automaat aanvragen, niet via loket. Mensen achter het loket weigeren soms om mensen nog te helpen, zonder in vraag te stellen of de cliënten wel kúnnen werken met het informaticasysteem dat ze aanbieden.
  
• (Digitale) toegankelijkheid hangt af van gemeente tot gemeente. Aanvraag carte médicale gebeurt om de 3 maand, en daarvoor moet je naar het OCMW. Bij sommige gemeentes heb je pas na 3 weken een afspraak.
  
• Zowat elk bankkantoor is nu enkel nog online of telefonisch, bereikbaar. Je kan niet meer de bank binnenstappen. Je betalingen regelen via een loket is quasi onmogelijk. Wie niet kan online bankieren kan nauwelijks nog zelfstandig zijn bankzaken regelen.
  
• eAdminstration: Itsme, de meest gevreesde toepassing. Niet iedereen heeft zo’n identiteitslezer en weet niet of durft niet altijd zo iets te gebruiken. Niet iedereen heeft een laptop of computer. Niet iedereen kan de combinatie van alles gebruiken. Niet iedereen heeft een id-kaart van het Belgische formaat om in te loggen. Niet iedereen heeft een compatibele bankkaart. Ondertussen wordt itsme® gebruikt als toegangspoort bij tal van diensten uit verschillende sectoren.
  

“Er is niets eenvoudig voor mij, ik kan nergens terecht voor een face-to-facegesprek. Geen afspraken mogelijk, niets! Vroeger konden we voor onze betalingen tenminste nog terecht bij de post. Zelfs dat kan vandaag niet meer. Dit is niet meer rechtvaardig, je kan bij geen enkele dienst meer aankloppen; plots kan ik niets meer; zonder de hulp van mijn dochter zie ik niet hoe ik me zou redden…

Mijn kinderen willen mij niet meer helpen. Het zijn pubers nu, en zij weten het beter. Denken zij, omdat ze pubers zijn, maar ook omdat ze zien dat ik het hele systeem niet begrijp, en zij ondertussen wel, dus ze zetten zich boven mij. Als ze dan ook nog eens moeten meegaan naar het ziekenhuis omdat men mij daar niet verstaat, weten ze veel te veel, en dat wil ik dan weer niet.

Ik ben afhankelijk van de hulp van mijn dochter voor het hele onlinegebeuren. Ik kan niet overweg met een computer.

naar het web

Uiteraard hebben we de afgelopen 2 jaar niet alleen drempels en problemen verzameld. We dachten ook na over oplossingen en formuleerden aanbevelingen, zowel gericht naar beleidsmakers en -uitvoerders als naar andere maatschappelijke actoren. Een groot deel van deze aanbevelingen zit vervat in ons verkiezingsmemorandum 2024. Alle aanbevelingen in dit memorandum komen voort uit het beleids- en themawerk met en door mensen in armoede uit de 8 Brusselse ‘verenigingen waar armen het woord nemen’.

Lees je graag ons volledige memorandum? klik dan op bovenstaande banner. Hier tonen we enkel de aanbevelingen rond digitale uitsluiting.

1) Garandeer kwalitatieve en toegankelijke fysieke openbare diensten

De huidige digitalisering van bovenuit versterkt de bestaande sociale uitsluiting. Publieke én private dienstverleners (banken, gemeentebesturen, vakbonden, cultuurhuizen, mutualiteiten, ...) houden er te weinig rekening mee dat een belangrijk aandeel van hun gebruikers geen toegang heeft tot digitale kanalen. Dit belemmert niet enkel de rechtenopname van digitaal laaggeletterden of ongeconnecteerden, het verhoogt ook de werkdruk bij verenigingen en diensten die deze mensen wél bereiken en begeleiden.

Kwaliteitsvolle, menselijke dienstverlening is nochtans een recht. De overheden moeten werken aan een afdwingbare toegankelijkheid van de eigen diensten, waarvoor verifieerbare criteria worden opgelegd. Dit omvat inspanningen om digitale dienstverlening toegankelijk te maken voor iedereen, maar mag zich hier niet toe beperken.

Brussels Platform Armoede sloot zich het afgelopen jaar aan bij het verzet tegen de ordonnantie ‘Bruxelles Numérique’, dat georganiseerd werd door Lire et Écrire. Zij schreven een nota naar aanleiding van het voorontwerp van de ordonnantie. Hieronder halen wij de aanbevelingen aan, zoals zij binnen de Brusselse VWAWN geformuleerd zijn. Voor meer gedetailleerde aanbevelingen verwijzen we naar de nota van Lire et Écrire, die uitstekend onze standpunten met betrekking tot digitalisering en de toegang tot dienstverlening verwoordt.

📢 Kwaliteitsvolle fysieke/humane dienstverlening moet de basis blijven. Diensten moeten een open, fysiek onthaal hebben waar mensen zonder afspraak en meerkost terecht kunnen.

Het afschaffen van fysieke loketten en toegankelijke telefoonlijnen bemoeilijkt de opname van sociale rechten. Diensten mogen niet enkel online of na online afspraken toegankelijk zijn, maar moeten tegelijk een open onthaal hebben waar mensen zonder afspraak en meerkost terecht kunnen. Overheden moeten quota berekenen aangaande het aantal loketten en de vrije openingstijden op basis van de aard van die dienst (bv. permanente bevolkingsdienst versus tijdelijk loket voor de belastingsaangifte) en het bewonersaantal. Overheden moeten een dergelijk quotum voor fysieke toegankelijkheid opleggen, waarbij ze ook rekening houden met het bewonersaantal op hun grondgebied. Voorzie in de fysieke hulpverlening een inhaalbeweging op zeer korte termijn voor hulpvragers/klanten wiens dossiers op dit ogenblik geblokkeerd zitten en wiens sociale rechten niet zijn gerealiseerd.

📢 Men moet analoge modaliteiten voorzien voor het communicatie-, betalings- en inschrijvingsbeleid. Alle uitgaande communicatie moet bovendien worden aangepast met het oog op goed begrip door anderstalig en/of laaggeletterd publiek (meertalige communicatie, gebruik pictogrammen,..).

📢 Digitale alternatieven moeten maximaal toegankelijk gemaakt worden.

📢 Er moet beter en meer gericht worden doorverwezen (vb: inzetten op warme doorverwijzing,...) en men moet onderzoeken hoe de overheidsdiensten toegankelijk gemaakt kunnen worden voor mensen zonder wettig verblijf. Dit moet in samenspraak met de doelgroep zelf.

📢 Evalueer de noodmaatregelen met versoepelingen voor OCMW-steun tijdens afgelopen crisissen (oorlog in Oekraïne, de Corona-crisis en de overstromingen van 2021) om hier lessen uit te trekken voor de nabije toekomst. Gelet op de huidige koopkrachtcrisis met zware armoede-gevolgen, is het in onze ogen logisch om opnieuw noodmaatregelen te treffen m.b.t. een betere toegankelijkheid van de OCMW-hulpverlening. We zien dit als een tijdelijke maatregel in afwachting van structurele verbeteringen inzake toegankelijkheid.

2) Stel digitale infrastructuur maximaal beschikbaar

Mensen moeten maximaal ondersteund worden om via digitale weg toegang te krijgen tot hun grondrechten. Digitale inclusie begint met duurzame toegang tot internet- en computerinfrastructuur (hard- en software) die gratis of aan een sociaal tarief is.

Initiatieven zoals de Brusselse Openbare Computerruimtes (OCR’s) mogen niet als oplossing voor de ontoegankelijkheid van diensten naar voren geschoven worden (zie aanbeveling 4). Het is niet de bedoeling dat openbare diensten mensen naar de OCR’s doorsturen om online documenten op te vragen of in orde te brengen. Het zijn plaatsen waar mensen IT-infrastructuur kunnen gebruiken en begeleid worden in functie van competentieversterking en een grotere autonomie.

📢 Voorzie materiële steun vanuit de overheid door het ter beschikking stellen van computers en internet. Toegang tot digitale infrastructuur is een recht en kan dus niet ingevuld worden met tijdelijke projecten en/of private ondernemingen.

📢 Ondersteun initiatieven die goedkope refurbished computers, smartphones en andere hard- en software aanbieden, evenals toegankelijke diensten voor onderhoud en herstel. Maak deze ruim bekend via communicatie op maat.

3) Versterk digitale vaardigheden

Een laagdrempelig aanbod impliceert niet alleen toegang tot het nodige materiaal (computer, gratis wifi, etc.). Mensen met een lage digitale geletterdheid moeten in OCR’s en andere laagdrempelige aanbodplaatsen ondersteund kunnen worden in het gebruik van het materiaal en de toepassingen die ze nodig hebben.

📢 Zorg er voor een gevarieerd, maar goed gecoördineerd groepsaanbod en zet daarnaast in op individuele en flexibele begeleiding op maat.

📢 Zet in op ‘digitaal inclusieve wijken' (www.digitaalinclusievewijk.be/toolbox).

📢 Breid de OCR’s van het Brussels Gewest uit, ondersteun ze structureel en maak ze nog laagdrempeliger.

Dit kan bijvoorbeeld door overal te laten inschrijven zonder identiteitsbewijs. Maak OCR’s bekend bij andere organisaties en instellingen in de buurt die met een digitaal kwetsbaar publiek in aanraking komen. Pas de beschikbare bezoekmomenten aan; zorg bijvoorbeeld voor openingsuren na de kantooruren of in het weekend en niet enkel tijdens de schooluren. Werk vanuit een satelliet-idee, waarbij het bereiken van een zo breed mogelijk publiek centraal staat in plaats van te centreren omwille van kosten-efficiëntie. OCR's op anonieme plaatsen werken niet. Ze zijn pas effectief als ze gekoppeld worden aan bestaande werkingen waar een digitaal kwetsbaar publiek over de vloer komt. Werk ook aan Mobiele OCR’s, om zo ook doelgericht bij mensen op locatie, die bijvoorbeeld niet meer mobiel zijn, diensten aan te bieden.

📢 Maatschappelijk assistenten, en bij uitbreiding alle sociaal werkers, moeten opgeleid worden zodat zij gevoelig zijn voor de digitale noden en mogelijkheden van hun cliënten.

Opleidingen sociaal werk moeten hier voldoende op inzetten. Op middellange termijn dienen de OCMW’s ervoor in te staan dat elke potentiële hulpvrager de kans en de hulp krijgt om zijn of haar digitale vaardigheden te verhogen. Dit hulpaanbod zien we als de verwezenlijking van het basisrecht van integratie en participatie aan de samenleving en een doorvertaling van het recht op een menswaardig bestaan uit artikel 1 van de OCMW-wet.

📢 Op middellange termijn dienen de OCMW’s ervoor in te staan dat elke potentiële hulpvrager de kans en de hulp krijgt om zijn of haar digitale vaardigheden te verhogen.

De aanbevelingen die we opnamen in ons memorandum richten zich op de verschillende beleidsniveau‘s. We baseerden ons hiervoor onder andere op het veel uitgebreidere en gedetalieerdere werk dat binnen onze verenigingen Vrienden van het Huizeke en Wijkpartenariaat De Schakel werd gedaan. Hieronder kan je meer lezen over deze projecten. Daar vind je ook aanbevelingen voor andere maatschappelijke actoren, zoals onderwijs en dienstverleners en vrijetijdsactoren.

Aanbevelingen voor scholen

• Ouders hebben soms de mentale weerbaarheid niet om mee te zijn met het digitale verhaal. Aanklampend en outreachend werken is noodzakelijk om kwetsbare ouders te bereiken en mee aan boord te houden. Brugfiguren kunnen hierbij helpen.
  
• Brochures die scholen uitdelen zijn vaak niet duidelijk voor de doelgroep en werken niet. Mond-aan-mondreclame en heel vaak herhalen is efficiënter (= aanklampend werken).
  
• De digitale wereld is een vreemde, nieuwe en andere wereld. Sommige ouders in kwetsbare situaties weten niet waarheen, hebben schaamte, vragen hulp aan de kinderen. Hierdoor worden kinderen in een rol geduwd die hen niet toekomt en ontstaat het gevaar van parentificatie.
  
• Scholen moeten zich bewust zijn van de gebrekkige kennis van de ouders op digitaal vlak. Indien de school bv. een oudercontact via google - meet organiseert, online lessen organiseert, communiceert via mail of website,…creëert ze zelf drempels en moet de school alles in het werk stellen om deze drempels te overbruggen.
  
• Er is ook nog steeds een taalbarrière. Werk daarom heel visueel werken, met beelden en foto’s , ook digitaal.
  

Aanbevelingen voor sociale organisaties

• Faciliteer digitale toegang door bv. Wi-fi in het onthaal aan te bieden of financieel tussen te komen voor aankoop van hardware (dat kan bv. via Ondernemers voor een Warm België, maar ook via onderling contact met bedrijven of particulieren in de buurt).
  
• Vraag aan schenkers om de hardware eerst op te “poetsen” door alle gegevens van de vorige eigenaar veilig te verwijderen en vraag naar volledigheid van het materiaal.
  
• Werk mee aan het verbeteren van de digitale vaardigheden van je bezoekers, doelgroep en/of personeel door workshops te organiseren, groepslessen, één-op-één begeleiding. Diverse organisaties proberen dit zelf aan te bieden of kunnen jou verder doorverwijzen naar initiatieven in de buurt: www.digitrein.be & www.123digit.be
  
• Zet sterk in op een ondersteuningsnetwerk. Schakel bv. een vrijwilliger met een specifiek profiel (digitaal onderlegd, sociaal voelend, deontologisch, …) in waar mensen terecht kunnen.
  
• Blijf sensibiliseren over digitale uitsluiting in eigen werking en breder netwerk. Ieder van ons moet praten over alternatieven voor de digitale "oplossingen" die ons worden opgedrongen.
  
• Maak de aanbodzijde toegankelijk, intuïtief en gebruiksvriendelijk (inclusion by design): zo weinig mogelijk drempels bij de websites die je zelf maakt of gebruikt (eenvoudige taal, wie bereik ik wel of niet).
  

• Blijf op straat komen en wees solidair. Dit als drukkingsmiddel voor de politiek.
  
• Houd een digitale permanentie waar jouw doelgroep terecht kan voor hun digitale problemen of vragen.
  
• Neem het digitale luik volledig op in de organisatie; benader deze niet als een apart stukje deelwerking. Maak het een vast onderdeel in het innovatieproces. Dit is een maatschappelijk probleem dat men consequent moet meenemen.
  
• Zorg voor opvolging en continuïteit. En werk outreachend en aanklampend.
  
• Doe beroep op MobiDig. MobiDig stimuleert en ondersteunt bestaande sociale organisaties om op verplaatsing les te geven in digitale vaardigheden, of hun doelpubliek, zoals daklozen, kwetsbare jongeren of ouderen, warm te maken voor het gebruik van digitale tools. Hiervoor werd een handige mobiele toolkit ontwikkeld met tablets, smartphones, modems, een internetverbinding en oplaadmogelijkheden die sociale organisaties kunnen gebruiken wanneer ze naar hun doelpubliek trekken. MobiDig zal eveneens een inspiratiegids uitbrengen, zodat ook andere organisaties zo efficiënt en eenvoudig mogelijk op locatie kunnen beginnen te werken rond digitale vaardigheden. Bovendien krijgen de organisaties ondersteuning om de leerervaring op de locatie zo stimulerend mogelijk te maken. Er wordt hiervoor een challenge-rewardapplicatie ontwikkeld die de motivatie en inzet van de doelgroep zal vergroten.
  

Wijkpartenariaat De Schakel werkt al jaren vrij intensief rond het thema “digitalisering”. Met de Schaarbeekse werkgroep “Digitale Uitsluiting” schreven ze een rapport

Klik hier voor het volledige rapport

Of lees hier de samenvatting van hun aanbevelingen

Met de ordonnantie 'Digitaal Brussel' wil de Brusselse regering alle gewestelijke en gemeentelijke diensten in Brussel online beschikbaar maken. Van bij de eerste kladversie van deze ordonnantie kwam uit het verenigingsleven stevige tegenkanting tegen deze plannen

BPA sloot zich aan bij deze mobilisatie, getrokken door Lire & Ecrire Bruxelles. Hoofdeis van onze acties: L’humain d’abord! Digitalisering van dienstverlening mag niet opgelegd worden zonder ook kwalitatieve en laagdrempelige fysieke dienstverlening te garanderen. Dit moet ook verankerd worden in de ordonnantie!

Op 12 januari werd deze ordonnantie uiteindelijk definitief goedgekeurd door het Brusselse parlement. Maar blijven de loketten en niet digitale dienstverlening nu gegarandeerd? Dat blijft helaas voor interpretatie vatbaar.

De ordonnantie werd herwerkt en bevestigt nu effectief het principe van "de mens eerst". Fysieke loketten en telefonische diensten bij lokale en regionale overheden worden duidelijk vernoemd als ‘minimale maatregelen’ om de dienstverlening te garanderen. Helaas blijven er nog te veel uitzonderingsmogelijkheden open en zijn er geen garanties en controlemechanismen voorzien in de ordonnantie.

Lees hier meer over het verloop en het bilan van de campagne

lees hier meer over de vervolgacties